Informacja o Produkcie Krajowym Brutto jest niezbędna do określenia wysokości budżetu na wydatki obronne, w tym budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej (MON).
Główny Urząd Statystyczny (GUS) podaje swój pierwszy szacunek PKB dla danego roku dopiero w połowie maja następnego roku. Dla przykładu, o wartości PKB za 2021 rok dowiemy się dopiero w maju w 2022 r. Publikacja precyzyjnego szacunku PKB następowała dotychczas jesienią następnego roku. Jakie są więc zasady ustalenia wartości budżetu na wydatki obronne?
Do ustalenia budżetu wydatków obronnych wykorzystuje się prognozę wartości PKB dla danego roku. Mówi o tym poniższa ustawa.
|
Ustawa z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 7 ust. 1a “Wartość Produktu Krajowego Brutto, o którym mowa w ust. 1, ustala się w oparciu o wartość określoną w założeniach projektu budżetu państwa na dany rok i dotyczy tego samego roku, na który są planowane wydatki, o których mowa w ust. 1.” Ustawa z 25 maja 2001 o przebudowanie i modernizacji technicznej (po zmianach) lub Art. 7 ust. 2. – w pierwotnej wersji ustawy (nieaktualna) |
Nieprawdą jest więc twierdzenie, że budżet MON na dany rok ustala się na podstawie wartości PKB roku poprzedniego.
W wielu artykułach i komentarzach dotyczących budżetu MON autorzy posługują się różnymi wartościami PKB. Gdyż wstępny szacunek PKB, może znacząco różnić się od danych ostatecznych publikowanych przez GUS.
Na pozór, w celu weryfikacji poprawności sporządzenia budżetu wydatków obronnych powinniśmy posługiwać się tymi samymi danymi, które podawał (publikował) rząd w momencie tworzenia budżetu. Czy jest to jednak właściwe podejście? A jeżeli rząd celowo obniżał swoją prognozę PKB aby jak najmniej wydać na armię?
Naszym zdaniem, aby rzetelnie ocenić rzeczywiste nakłady na obronę, powinniśmy posługiwać się ostatecznymi danymi PKB publikowanymi przez GUS już po zakończeniu danego roku. Takie podejście pokaże nie tylko, czy rząd wydał na armię minimalne kwoty zapisane w ustawie, ale także czy rząd właściwie podszedł do prognozowania wydatków oraz panuje nad swoimi finansami.
Poniżej dane GUS – ostateczne wartości PKB Polski w latach 2008 – 2021
| Rok | Produkt Krajowy Brutto (ceny bieżące) |
|---|---|
| 2008 | 1 285 571 000 000,00 zł |
| 2009 | 1 372 025 000 000,00 zł |
| 2010 | 1 446 844 000 000,00 zł |
| 2011 | 1 565 251 000 000,00 zł |
| 2012 | 1 623 442 000 000,00 zł |
| 2013 | 1 646 724 000 000,00 zł |
| 2014 | 1 711 244 000 000,00 zł |
| 2015 | 1 801 112 000 000,00 zł |
| 2016 | 1 863 487 000 000,00 zł |
| 2017 | 1 989 835 000 000,00 zł |
| 2018 | 2 121 555 000 000,00 zł |
| 2019 | 2 293 199 000 000,00 zł |
| 2020 | 2 326 656 000 000,00 zł |
| 2021 | 2 603 107 000 000,00 zł |